काठमाडौ भाद्र २९, आँखा बैंक’ले आँखाको नानी संकलन कार्यलाई पशुपति आर्यघाट केन्द्रित गरेको छ । मृत्युपछि आँखाको नानी व्यक्तिमा प्रत्यारोपण सफल बनाउन बैंकले पशुपति आर्यघाट र विद्युतीय शवदाहगृहसम्म आफ्नो कार्यक्रम पुर्याएको हो । आँखादान गर्नेको संख्या आधा लाखभन्दा बढी भए पनि सो संख्याअनुसार नानी प्राप्त गर्न नसकेपछि नेपाल आँखा अस्पतालद्वारा सञ्चालित बैंकले संकलन कार्यलाई आर्यघाट केन्द्रित गरेको जनाएको छ । मृत्युपछि गरिने अंग दानभित्र आँखा पनि पर्दछ ।
आँखाको नानीमा फुलो परी हुने अन्धोपनालाई हटाउन आँखाको नानी प्रत्यारोपण गरिने तिलगंगा आँखा बैंकका प्रबन्धक शौरवनारायण त्वायनाले बताए । उनका अनुसार नेपालमा प्रतिसय व्यक्तिमा एकजना दृष्टिविहीन रहेका छन् । ‘आँखाको नानीमा फुलो परेको अवस्थामा कुनै किसिमको औषधि छैन । यसको एक मात्र विकल्प भनेको आँखाको नानीलाई फेर्नु हो । जसले गर्दा अन्धो व्यक्तिले आँखा देख्न सक्छ,’ उनले भने । ३१ भदौ ०५१ बाट आँखाको नानी प्रत्यारोपण सुरु गरिएको थियो । ‘सुरुवाती दिनमा कसैले आँखाको नानी दिँदैनथे,’ त्वायनाले भने, ‘हामीले मृत्युपछि दान गर्न सक्ने भएकाले नानी संकलन कार्यलाई पशुपति आर्यघाट र विद्युतीय शवदाहगृहसम्म पुर्याएको खवर आजको नयाँ पत्रिकामा प्रकाशित रहेको छ ।
नानी संकलन कार्य आर्यघाटकेन्द्रित : मानिसको अन्य अंग दान गर्नु र आँखाको नानी दान गर्नु फरक हुन्छ । त्वायनाले आँखाको नानी मानिस पूर्ण रूपमा मृत्यु भइसकेपछि निकाल्ने गरिएको बताए । ‘धेरै अस्पतालले मृत्युपछि बैंकलाई खबर गर्दैनन्,’ उनले भने, ‘प्रत्यारोपण गर्ने बिरामीको संख्या दिनहुँ बढ्दै गएको छ । त्यसैले बढ्दो चापलाई न्यूनीकरण गर्न शव जलाउने स्थानमा गएर संकलन गर्छौं ।’ आर्यघाटमा पनि केही मृतकका परिवारले नानी दिन नमान्ने गरेको उनले बताए । प्रत्यारोपणको एकतिहाइ नानी आर्यघाटबाटै संकलित हुने गरेको उनले जानकारी दिए । आँखा बिग्रने समस्या भएकामा अधिकांश कामदार छन् । ‘आँखादान गर्न इच्छाएको व्यक्तिको कहिले मृत्यु हुन्छ, हामीलाई जानकारी हुँदैन,’ त्वायनाले थपे, ‘परिवारका सदस्यले पनि फोन गरेर बोलाउँदैनन् । बिरामीको संख्या बढ्यो । नानी दान गर्नेहरू भएनन्, त्यसैले हामीले आर्यघाटमा प्रचारप्रसार गर्दै संकलनको कार्य सुरु गरेका हौँ ।’
६० हजारले इच्छा जाहेर गरे, १० हजार प्रत्यारोपण : ३१ भदौ ०५१ बाट नेपाल आँखा अस्पतालले आँखाको नानी प्रत्यारोपण सुरु गरेको हो । अस्पतालले नेपाल आँखा बैंकमार्फत नानी संकलन कार्यलाई तीव्रता दिएको छ । अस्पतालका अनुसार हालसम्म ६० हजारले आँखाको नानी दान गर्न इच्छा जाहेर गरिसकेका छन् । तर, दान गर्नेबाट कति संकलन भयो, त्यसको कुनै तथ्यांक नभएको बैंकका प्रबन्धक त्वायनाले बताए । सञ्चालन भएयता अस्पतालले १० हजार तीन सय ९० वटा आँखाको नानी संकलन गरी प्रत्यारोपण गरेको छ । प्रबन्धक त्वायनाका अनुसार नेपालमा प्रत्यारोपण गर्ने आँखाको नानी अपुग भएपछि चार सय ५७ वटा विदेशबाट समेत ल्याइएको थियो ।
महिनामा ६० नानीको प्रत्यारोपण: नेपाल आँखा बैंकका अनुसार हाल महिनामा ६० आँखाको नानीको प्रत्यारोपण हुने गरेको छ । ‘नानी ल्याएर परीक्षण गर्छौं,’ त्वायनाले भने, ‘आँसुमा एचआइभी, हेपटाइटिस बी वा सी देखिएमा त्यसलाई प्रयोगमा ल्याउँदैनौँ ।’ बैंकले मेचीदेखि महाकालीसम्मका आँखा अस्पतालमा नानी उपलब्ध गराउँदै आएको छ । अहिलेसम्म गरिएको प्रत्यारोपणमा ३५ सयको संख्यामा पशुपति आर्यघाटबाट आँखाको नानी संकलन गरिएको बैंकले जनाएको छ । त्वायनाले महिनामा २० नानी आर्यघाटबाट मात्रै संकलन हुने गरेको बताए । ‘महिनामा ६० नानी संकलन हुने गरेको छ,’ उनले भने, ‘अन्धोपना भएका व्यक्तिहरू नानी प्रत्यारोपण गर्न भन्दै दिनमा एक सय ५० भन्दा बढी आउने गरेका छन् ।’
