काठमाडौ भाद्र १४, आज भाद्र शुक्ल पञ्चमी अर्थात ऋषि पञ्चमी पर्व सप्तऋषिको पूजा गरी हिन्दू धर्मावलम्बी नारीहरूले राजधानीको टेकुको ऋषेश्वर मन्दिरलगायत मुलुकभरका मन्दिरमा पूजाआजाका गरि मनाउँदैछ । यस क्रममा टेकुको ऋषेश्वर मन्दिरलगायत देशभरका ऋषि मन्दिरमा महिला भक्तजनको घुईंचो लागेको छ ।
त्यस्तै आजका दिन महिलाको रजस्वलासित जोडिएको प्रसङग पनि विशेष रुपमा जोडिएको छ । प्रस्तुत प्रसङग अनरुप रजस्वला भएका बेलामा अरुलाई छोइछाइ गर्दा महिलाको शरीरबाट निस्कने विकृत रजका कीटाणुले नराम्रा रोग निम्त्याउने र त्यसले गर्दा महिलालाई नै पाप लाग्ने भएकाले छुन नहुने भन्ने धार्मीक मान्यता अनरुप र छोइछाइ भएको पाप मोचनको लागि नारीहरू नजिकको नदी, खोला, ताल, तलैया र पोखरीमा गई ३६५ दतिवनले दाँत माझ्ने, गाईको गोबर, माटो र खरानी लगाई स्नान गरि सरी अरुन्धतीसहित अत्रि, गौतम, भारद्वाज, जमदग्नि, वशिष्ठ, कश्यप र विश्वामित्रको पूजा गर्ने गरिन्छ यसरी आजका दिन ऋषिपञ्चमीको पूजा लगाउने भएकाले ऋषि पञ्चमी भनिएको हो ।आज नुहाएर पूजाआजा गरेपछि नरोपी उम्रेका अन्न, सामा, कागुनो, कन्दमूल र कर्कला आदि खाने चलन छ ।
यस विषयमा धार्मीक दस्तावेजहरुमा उल्ल्ेख प्रसङग यस्तो रहेको छ । प्राचीन समयमा इन्द्रले विश्वरूपको शिरलाई तीन टुक्रा पारी हत्या गरेको कारण ब्रह्म हत्याको पाप भोग्नुप-यो । हत्याबाट पिरोलिएका इन्द्रले आफ्नो दुःख ब्रह्मालाई सुनाउनुभयो । इन्द्रको ब्रह्म हत्या निवारणका लागि ब्रह्माले एक वर्षसम्मको दोष इन्द्रलाई भोग गराई बाँकी दोष पृथ्वी, वृक्ष, जल र स्त्रीमा चार भाग लगाई चारैतिर फ्याँकिदिनुभयो । यसैकारण उब्जनी नहुने उर्वरभूमि, वृक्षबाट निस्कने खोटो, पानीमा फिँज र स्त्रीमा रज देखिन थालेको धार्मिक विश्वास रहिआएको आध्यात्मिक पुस्तक लेखकहरुको अभिमत रहेको छ । रजस्वला भएका बेलामा अरुलाई छोइछाइ गर्दा महिलाको शरीरबाट निस्कने विकृत रजका कीटाणुले नराम्रा रोग निम्त्याउने र त्यसले गर्दा महिलालाई नै पाप लाग्ने भएकाले छुन नहुने र जानी नजानी छोइछाइ भएमा आजको दिनमा अरुन्धतीसहित सप्तऋषिको पूजा गर्नाले पापबाट मुक्त भइने धार्मिक विश्वास रहिआएको छ।